Datum: Wed 24/06/15 | Aanvang: 20:15
McMurphy denkt dat hij onder het werken in de gevangenis uit kan komen door te doen alsof hij gek is. Zijn plan keert zich echter tegen hem wanneer hij naar een inrichting wordt gestuurd. Hij probeert de plek wat levendiger te maken door het spelen van kaarten en basketbal, maar de hoofdzuster zit hem telkens op de huid.
Toen One Flew Over the Cuckoo’s Nest uitkwam was het direct een gigantische hit. Het slaagde er niet alleen in als eerste film sinds Capra’s It Happened One Night (1934) alle vijf van de grote Oscars te winnen (beste film, mannelijke en vrouwelijke hoofdrol, regisseur en screenplay), het bracht ook op. Deze film met een budget van amper drie miljoen bracht meer dan 100 miljoen op in de VSA alleen. Het lijkt nu haast onmogelijk dat een film met zo’n zware thema’s, waar geen superhelden of special effects aan te pas komen en die zowel artistiek als maatschappelijk ontzettend waardevol is, tegelijkertijd zo succesvol kan zijn bij het grote publiek. Twee dingen die nu misschien onverzoenlijk lijken maar dat allesbehalve waren ten tijde van New Hollywood.
Een reeks over New Hollywood zou niet volledig zijn zonder een film met de acteur die de spirit van deze beweging waarschijnlijk wel het meest belichaamde: Jack Nicholson. Nicholson is degene die de rebelse natuur en de veranderende attitude het beste doorhad en die met zijn rol in één van de eerste en meest invloedrijke New Hollywood films – Easy Rider – deze beweging mee in gang zette. Het prototype van de rebelse underdog die hij daarin speelde zou hij daarna nog een paar keer herhalen in films zoals Five Easy Pieces (1970), The Last Detail (1973) en in zekere mate ook in Chinatown (1947). Allemaal uitstekende acteerprestaties. Maar het is pas in One Flew Over The Cuckoo’s nest waar hij deze rol past echt kan perfectioneren.
One Flew Over The Cuckoo’s Nest gaat over de strijd tussen Randle McMurphy (Jack Nicholson) en de sadistische, harde head nurse Mildred Ratched. Een strijd tussen het establishment en de outsider die weigert om zonder kritische vragen hier deel van uit te maken (op en top New Hollywood dus). McMurphy’s strijd voor meer vrijheid en tegen onderdrukking is volgens de regisseur Milos Forman zelfs een metafoor voor de onderdrukking onder het toenmalige Sovjet regime. Het is waarschijnlijk geen toeval dat Milos Forman zelf een Tsjech is en dat hij nadat de Russische tanks de Praagse Lente de kop indrukte niet meer welkom was in zijn thuisland. Ook is het een studie over hoe mensen in posities van macht daar misbruik van kunnen maken en hoe het autoritaire in ieder van ons op deze manier naar boven kan komen (denk aan het Stanford Prison experiment). De film is eveneens een aanklacht tegen de psychiatrie. Niet alleen de methode die ze gebruikt (lobotomie, electroconvulsietherapie) maar ook de manier waarop deze mensen aan de kant worden geschoven eenmaal ze deze bestempeling krijgen. Hiernaast komt ook de behandeling van de Indianen aan bod.
Aan grootse thema’s dus geen gebrek. Toch voelt de film niet groots aan. De naturalistische aanpak typisch aan New Hollywood films is ook te zien in One Flew Over The Cuckoo’s Nest. Zo opteerde Forman ervoor om bijna heel de film in de juiste volgorde de draaien. Ook is de films gedraaid in de echte instelling waar de gebeurtenissen waarop het verhaal gebaseerd is zich hebben afgespeeld. Dit allemaal om de film echter te doen lijken en de acteurs zichzelf één te laten voelen met hun personages. De intieme sfeer van de film, de humor, en de excentrieke personages zorgen ervoor dat de film bij momenten luchtig en grappig is maar op andere momenten dan weer tragisch en droevig. De band met de personages zorgen ervoor dat ‘grote’ thema’s op zo’n natuurlijke manier naar boven worden gebracht dat het niet aanvoelt als een les maar gewoon als iets dat je echt overkomt.
Regisseur: Milos Forman | Duur: 133 min. | Land: VS | Jaar: 1975
Klik op deze email link voor reservatie
Categorie:
