Datum: Wed 28/01/15 | Aanvang: 20:15
Bij opgravingen in Noord-Irak vindt priester-archeoloog Merrin een duivelsbeeldje. Net op hetzelfde moment wordt in Georgetown actrice Chris McNeil opgeschrikt door vreemde geluiden in de kamer van haar twaalfjarig dochtertje Regan. Het meisje ligt te schokken op het bed en kan de spasmen niet onder controle houden. Chris en Regan weten niet welke afschuwelijke dingen hen nog te wachten staan.
Elke laatste woensdag van de maand kan u in Klappei terecht voor een nieuwe invulling van de Classics. Recht uit de tegencultuur van de Amerikaanse cinema circa jaren ’70; de New Hollywood-periode. Een tijd waarin de Amerikaanse film met de komst van een nieuwe generatie filmmakers inging tegen de conventies van het oude Hollywood. Deze periode bracht topregisseurs als Martin Scorsese en Francis Ford Coppola voort en acteurs als Robert de Niro, Jack Nicholson en Al Pacino die hun meest iconische rollen vertolkten. Het resultaat leverde klassiekers op die op zowel filmisch als maatschappijkritisch vlak hoge toppen scheerden en een absolute must zijn om te (her)bekijken op het grote scherm waar ze terug vol tot hun recht zullen komen! Lees onder de trailer verder voor aanvullende informatie over the Exorcist. Voor meer info over het concept van deze filmreeks, kunt u klikken op de titel van de reeks.
Maar beginnen doen we met de horrorklassieker The Exorcist van William Friedkin. Tijdens de jaren ‘60 (zoals vaak nog steeds) waren horrorfilms veelal B-films. Goedkope films die bij een tweeluik gedraaid werden en die vaak geen fractie kostte van de film die daarmee werd afgespeeld. Het is tekenend voor de rebelse natuur van New Hollywood dat een regisseur zoals Friedkin na juist de oscar voor beste film mee naar huis te nemen voor de politiefilm The French Connection zich het jaar daarna toespitste op een verguisd genre als horror. En met geen klein beetje succes, de film wordt nog steeds gezien als de meest opbrengende R-rated film allertijden en wordt nog steeds door velen beschouwd als de engste filmervaring ooit.
Het belang van The Exorcist gaat verder dan dat. De film diende niet enkel eng te zijn, het moest ook ergens over gaan. Het religieuze aspect lijkt inhoudelijk minder relevant voor de hedendaagse kijker, maar in de context van het Amerika anno 1973 werd dit anders ervaren. Er worden existentiële vragen gesteld over het al dan niet bestaan het lot, een inherent geloof, autonomie en vrijheid, en of religie niet evenzeer kwaad dan wel rechtvaardig is. Het camerawerk en de belichting waren uniek en van een artistiek niveau dat tijdens de jaren ’60 ongekend was binnen het genre. Horrorfilms waren in de periode aanlopend naar The Exorcist goedkoop en van secundaire waarde, te veel artistiek gehocus pocus hoorde hier niet in thuis. Friedkin ging niet alleen tegen de verwachtingen in op het gebied van vorm. De film is meer dan alleen een technisch vernuftig staaltje filmkunst die je doet trillen op je benen. Dit betekende echter niet dat dure decors en gepolijst drama de bovenhand gingen nemen om het technisch vernuft weer te geven.
Het grauwe realisme – iets dat anno 1973 bijna ongezien was – maakte de scenes vervreemdend in hun authenticiteit. Dit was zo echt dat het ongemakkelijk werd. Zo is het mogelijk dat acteurs die verbeten van de pijn de lens in staren, ook gewoon echt verbeten zijn van de pijn. Om deze confronterende vervreemdende graad van realisme te bekomen schrok Friedkin er niet voor terug zijn cast fysiek onder handen te nemen. Op subtieler niveau werkte het realisme verder in het intentioneel ongepolijste, dat op technisch vlak zelfs ‘fouten’ mocht bevatten. Zo zijn er bijvoorbeeld scenes te zien waarbij de lichtinval zorgt voor een storend overbelichtend effect. Maar dit is hoe het was, en dit is dus hoe het getoond werd. New Hollywood was ver gekomen; de consistente driepuntsbelichting van de klassieke studiotijd leek iets uit lang vervlogen tijden. Deze ingrepen mochten dan dienen om het afschrikkende effect op de kijker te versterken, het was wel degelijk serieuze cinema, geen pulp.
Vanuit een contextuele invalshoek is The Exorcist één van de meest pure New Hollywood films, ook al lijken maatschappelijke thema’s verder af te staan. Het gaat hier namelijk om vrijheid voor de filmmaker, die te werk gaat als auteur en zijn eigen stijl doordrukt. Alles moet kunnen, en geen enkele conventie wordt uit de weg gegaan. Door het streven naar grensvervaging en ultieme vrijheid, in combinatie met een verrassend grote box office opbrengst, werden er door The Exorcist veel deuren geopend voor andere New Hollywood regisseurs.
De taboes die The Exorcist doorbrak hebben nog steeds een groot effect op de kijker. Al lijkt het hier op het eerste zicht te draaien om het shockeren; onder de oppervlakte spelen er existentiele vragen. Beeld je bijvoorbeeld in dat er anno 2015 een film verschijnt die een wereldwijde distributie krijgt in de grote cinema’s, waarbij een scene voorkomt zoals in The Exorcist waarbij een minderjarig meisje zichzelf bevredigt met een religieus symbool. Het is moeilijk denkbaar dat dit geen enorme reacties teweeg zou brengen ten dienste van maatschappelijke stabiliteit en politieke correctheid.
Daarentegen verschijnen er regelmatig films die even gruwelijke scenes vertonen, maar ze blijven inhoudsloos. Dit is wat The Exorcist zo sterk maakt, het shockerende is geen licht vertier puur gericht op entertainment zoals bijvoorbeeld wel het geval is bij Saw of 50 Shades of Grey. Terry Jones, gekend van Monty Python, liet onlangs ontvallen dat hij niet geloofde dat ‘Life of Brian’ vandaag nog gemaakt zou kunnen worden. Het is te gevaarlijk sterk religieuze christenen te kwetsen, die waarschijnlijk vrij makkelijk een dergelijke film zouden tegen kunnen houden. Bloeit hier de verdraagzaamheid of boet de vrijheid in? The Exorcist is brandend actueel. Of er ooit nog een dergelijke graad van vrijheid bereikt kan worden op een even breed maatschappelijk niveau dan tijdens het Amerika van 1973 lijkt op zijn minst onzeker… Dat dit type film mogelijk enkel nog tot het verleden zal gaan behoren maakt dat we een film als The Exorcist extra moeten koesteren.
We hopen met deze New Hollywood reeks dus verscheidene doelen te bereiken op zowel vormelijk als inhoudelijk vlak. Deze reeks is er voor hen die gewoon een sterke klassieker nog eens op het grote scherm willen zien. En voor hen die nooit de kans hebben gehad deze meesterwerken te zien zoals bedoeld. Het is voor hen die Klappei willen leren kennen, maar evenzeer voor de filmliefhebber die op zoek is naar gelijkgestemde zielen. Deze reeks is niet enkel in het leven geroepen omwille van de maatschappelijke inhoud, maar ook omwille van simpele liefde voor film. New Hollywood combineert deze twee factoren perfect. We hopen dat cinema terug een meer aanwezige plaats in kan gaan nemen, voor hen die films vol tot hun recht willen zien komen, samen met anderen.
Regisseur: William Friedkin | Duur: 122 min. | Land: VS | Jaar: 1973
Klik op deze email link voor reservatie
Categorie:
